Arnhem tijdens de Tweede Wereldoorlog: ontdek het verleden

Arnhem is vandaag de dag een levendige stad vol cultuur, natuur en gezelligheid. Maar wie goed kijkt, ontdekt overal in de stad sporen van een ingrjipend verleden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Arnhem het toneel van één van de heftigste veldslagen op Nederlandse bodem: de Slag om Arnhem. Wandel je door de stad, dan ontdek je verhalen van moed, verlies en hoop.

In deze blog nemen we je mee langs de belangrijkste plekken en bezienswaardigheden van deze bijzondere geschiedenis.

De gevechten in Arnhem waren intens, bloedig en tragisch. De geallieerden vochten dagenlang om stand te houden bij wat we nu kennen als de John Frostbrug, maar uiteindelijk moesten ze zich terugtrekken. Arnhem werd zwaar gebombardeerd en de stad werd vrijwel volledig verwoest. De beroemde uitspraak “A Bridge Too Far” verwijst naar deze mislukte poging tot bevrijding.

Een absolute must voor wie meer wil eten over de Tweede Wereldoorlog in Arnhem is het indrukwekkende Airborne Museum ‘Hartenstein’ in Oosterbeek. Dit voormalige hoofdkwartier van de Britse troepen vertelt het verhaal van de Slag om Arnhem met persoonlijke verhalen, historische objecten en meeslepende multimedia.

Zodra je binnenstapt, word je ondergedompeld in het verhaal van Operatie Market Garden, een van de grootste luchtlandingsoperaties uit de geschiedenis.

Airborne Experience

Aan de hand van persoonlijke verhalen, uniformen, originele wapens en foto’s krijg je een beeld van de felle gevechten in en rond Arnhem. Een hoogtepunt is de interactieve Airborne Experience: een ondergrondse belevingsroute waarbij je als bezoeker letterlijk door de strijd trekt.

Buiten in het omringende park kun je tot rust komen tussen de monumenten en herinneringsplaten. Voor kinderen is er een speciale speurtocht en binnen is ook een museumcafé aanwezig.

Aan de noordzijde van de John Frostbrug vind je het Airborne at the Bridge Museum. Het museum vertelt het verhaal van de Slag om Arnhem aan de hand van drie perspectieven: een Britse soldaat, een Duitse commandant en een Nederlandse burger. Via audiofragmenten, originele objecten en foto’s stap je in hun schoenen en ervaar je de strijd zoals zij die meemaakten.

Wie Arnhem op een actieve manier wilt verkennen, trekt de stad in met stevige wandelschoenen. Want tussen de gezellige winkelstraten, parken en pleinen liggen sporen van het verleden verscholen. Tijdens een WOII wandelroute door Arnhem word je meegenomen naar de tijd van luchtlandingen, schuilkelders en verwoeste straten. De stad ademt geschiedenis.

In de voetsporen van het verleden

Diverse wandelroutes voeren je langs belangrijke plekken uit de Slag om Arnhem. Denk aan het Airborneplein, het voormalige hoofdkwartier van de Duitsers, de Eusebiuskerk die zwaar beschadigd raakte tijdens de gevechten, en natuurlijk de John Frostbrug. Onderweg kom je tal van plaquettes, monumenten en luisterpunten tegen die elk een eigen verhaal vertellen.

Met een goede audiotour of een lokale gids komen de verhalen echt tot leven. Zo leer je niet alleen over het verleden, maar kijk je ook met andere ogen naar de stad van vandaag.

De Eusebiuskerk

In het hart van Arnhem torent de Eusebiuskerk statig boven de stad uit. Maar wie goed kijkt, ziet littekens van het verleden. Tijdens de Slag om Arnhem werd de kerk zwaar beschadigd door bombardementen.

Jarenlang stond het gebouw symbool voor de verwoesting van de stad. Na de oorlog is de kerk volledig gerestaureerd en staat het symbool van verwoesting én herstel.

Bezoek de Eusebiuskerk en neem de glazenlift panoramalift naar boven waar je op het uitkijkplatform een prachtig uitzicht hebt op de stad. Binnen ontdek je grafkelders, historische objecten en tijdelijke exposities die terugblikken op de oorlogsjaren. Een must voor wie de oorlogsgeschiedenis van Arnhem van dichtbij wil ervaren.

Airborne Monument De Naald in Oosterbeek

In Oosterbeek prijkt het Airborne Monument De Naald. Dit zuilvormige monument markeert het gebied waar de hevigste gevechten tijdens de Slag om Arnhem plaatsvonden.

Jaarlijks vindt hier de officiële herdenking plaats, waarbij veteranen, nabestaanden en bezoekers bijeenkomen om de bevrijders te eren.

In het Park Elisabethshof, vlak bij het centrum van Arnhem, staat het indrukwekkende Verzetsmonument Arnhem. Hier worden de mannen en vrouwen herdacht die hun leven waagden om zich te verzetten tegen de bezetter. Het is een plek van stilte en reflectie, waar je even kunt stilstaan bij het persoonlijke leed en de collectieve moed van die tijd. Tijdens nationale herdenkingen wordt hier ieder jaar bloemen gelegd.

Vliegbasis Deelen

Ten noorden van Arnhem ligt het terrein van de voormalige Vliegbasis Deelen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dit een strategisch vliegveld van de Duitse Luftwaffe en een belangrijk onderdeel van hun luchtverdediging. De basis groeide uit tot een van de grootste militaire vliegvelden van Nederland, compleet met betonnen shelters, bunkers en een uitgebreid netwerk van wegen.

Museum Vliegbasis Deelen

Museum Vliegbasis Deelen vertelt op fascinerende wijze de geschiedenis van deze locatie. Van authentieke uniformen tot radiocommunicatie en luchtfoto’s: alles ademt militaire precisie en spanning. Je leert er niet alleen over de Duitse aanwezigheid, maar ook over de rol van Deelen in de Koude Oorlog en daarna. Combineer je bezoek met een wandeling of fietstocht door het omliggende natuurgebied, waar je nog sporen van het oude vliegveld tegenkomt.

Arnhem leeft niet alleen met zijn geschiedenis, maar herdenkt deze ook ieder jaar in september. Tijdens deze maand staat de stad stil bij de gebeurtenissen van 1944 met indrukwekkende ceremonies, evenementen en bijeenkomsten die bezoekers uit binnen- én buitenland trekken.

Airborne Herdenkingsweek

Rond de derde week van september staat Arnhem en de hele regio stil bij de gebeurtenissen van 1944 tijdens de jaarlijkse Airborne Herdenkingsweek. Er vinden indrukwekkende herdenkingsdiensten, stille tochten en kransleggingen plaats op historische locaties zoals de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek, de John Frostbrug en De Naald.

De stad kleurt symbolisch Airborne-rood, scholen besteden extra aandacht aan de bevrijding en op verschillende plekken hoor je live muziek van militaire korpsen.

Een van de grootste jaarlijkse evenementen is de Airborne Wandeltocht die start in Oosterbeek. Het is de grootste eendaagse wandelmars ter wereld met een militair-herdenkingskarakter. Tienduizenden wandelaars, jong en oud, in uniform of vrijetijdskleding, lopen langs historische plekken terwijl muziekcorpsen, vaandeldragers en doedelzakspelers zorgen voor een indrukwekkende sfeer.